Ταυτότητα
Διάρκεια
Με σύνθημα “στο μέλλον καλύτερα και χωρίς αποκλεισμούς”, ξεκίνησε το πιλοτικό πρόγραμμα Διάλογος και Δράση απέναντι στις Πυρκαγιές: Ενδυνάμωση Κοινοτήτων για Ανθεκτικότητα σε Φυσικές Καταστροφές, που στοχεύει έτσι ώστε τέσσερις κοινότητες της Μεσσηνίας να μειώσουν τον κίνδυνο φυσικών καταστροφών και να βελτιώσουν την ετοιμότητά τους μέσα από διαδικασίες συμμετοχικού σχεδιασμού, διαλόγου και συλλογικών δράσεων.
Το πρόγραμμα αποσκοπεί σε συμμετοχικό σχεδιασμό σεναρίων για το μέλλον με σκοπό την ενημέρωση και την αλλαγή στάσης των φορέων, των τοπικών κοινοτήτων και των Αρχών. Η ιδέα έλαβε μέρος σε διαγωνισμό του ερευνητικού προγράμματος ACCTING (AdvanCing behavioural Change Through an INclusive Green deal) και διακρίθηκε ανάμεσα σε 135 προτάσεις. Τον Δεκέμβριο του 2023 ξεκίνησε η υλοποίηση της πρότασής μας.
Περιγραφή και Δράσεις του Έργου
Μικρά χωριά σε ορεινές περιοχές της Μεσσηνίας, αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο την καταστροφική απειλή των πυρκαγιών, μια κατάσταση που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή. Υπό το φως της μειωμένης εμπιστοσύνης των κατοίκων στην κρατική πρόληψη και στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, οι τοπικές κοινότητες, ως η κρίσιμη πρώτη γραμμή άμυνας, στερούνται τους απαραίτητους πόρους, τεχνογνωσία και οργάνωση. Το έργο επιδιώκει να συνδέσει τις τοπικές πρωτοβουλίες με τις γνώσεις των εμπειρογνωμόνων και τις πολιτικές διεκδικήσεις, δημιουργώντας ένα βιώσιμο, καθοδηγούμενο από την κοινότητα μοντέλο ανθεκτικότητας σε πυρκαγιές.
Το πρόγραμμα αφορά την ευαισθητοποίηση και την ανάπτυξη των απαραίτητων ικανοτήτων και υποδομών όχι μόνο για την πρόληψη καταστροφικών ζημιών από πυρκαγιές, αλλά και για τη διαμόρφωση πρότασης για συντονισμένη κοινοτική αντίδραση που να μπορεί να προστατεύσει τις ζωές, τα σπίτια και τους φυσικούς πόρους. Μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας σχεδιασμού που δίνει προτεραιότητα στις πιο ευάλωτες ομάδες, το έργο επιδιώκει να μετατρέψει την ευαλωτότητα σε ανθεκτικότητα, ενδυναμώνοντας τους ντόπιους όχι μόνο για την επιβίωση από τις πυρκαγιές, αλλά και για τη μετατροπή των κοινοτήτων τους σε «Έξυπνες από Πυρκαγιές Περιοχές”.
Πεδίο Εφαρμογής
Χάρτης της περιοχής παρέμβασης (click για μεγένθυση)
Το έργο επικεντρώνεται σε ένα σύμπλεγμα τεσσάρων ορεινών χωριών στη Μεσσηνία της Πελοποννήσου. Αφορά άμεσα 570 κατοίκους και 3.900 εκτάρια (39.000 στρέμματα) γης, πλούσια σε μνημεία φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η υλοποίηση του παρόντος στα συγκεκριμένα χωριά θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρότυπο ανθεκτικότητας απέναντι στις πυρκαγιές έτσι ώστε να εφαρμοστεί σε περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά.
Αυτές οι περιοχές και η τοπική οικονομία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γεωργία (καλλιέργεια ελιάς και σύκων), διατρέχουν υψηλό κίνδυνο από τις πυρκαγιές. Οι κοινότητες αυτές έχουν πληγεί στο παρελθόν (click στον χάρτη για περισσότερες λεπτομέρειες), ενώ περιστατικά μικρής έκτασης πυρκαγιών αντιμετωπίζονται σε ετήσια βάση. Ως εκ τούτου, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι οι πυρκαγιές είναι ένα επείγον ζήτημα που απαιτεί την κινητοποίηση και τη συνεργασία των κατοίκων όλων των ευρύτερων περιοχών.
Γιατί στην Μεσσηνία
Πατήστε στην εικόνα για μετάβαση στο πρόγραμμα “Διάλογος & Δράση για το Μέλλον” που υλοποιήσαμε στην ίδια περιοχή το 2021
Αυτά τα χωριά είναι στρατηγικής σημασίας για το έργο για τρεις σημαντικούς λόγους. Καταρχάς παρόλες τις προσπάθειες των τοπικών κοινοτήτων παραμένουν αποκομμένα από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Επίσης, ο γηράσκων πληθυσμός που κατοικεί στα χωριά αυτά ενισχύει την ευαλωτότητα της περιοχής. Τέλος, οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις χρησιμεύουν ως βασική πηγή δευτερογενούς εισοδήματος για ζουν εκτός περιοχής αλλά εξακολουθούν να διατηρούν δεσμούς με την κοινότητα. Ο συνδυασμός της γεωγραφικής απομόνωσης, των δημογραφικών προκλήσεων και των οικονομικών συμφερόντων καθιστά τις περιοχές αυτές ιδιαίτερα κατάλληλες για στοχευμένες παρεμβάσεις με βάση την κοινότητα.
Επιπλέον, η προηγούμενη εμπλοκή μας μέσω του έργου Διάλογος και Δράση για το Μέλλον που υλοποιήθηκε στην ίδια περιοχή πέτυχε δύο ζωτικούς στόχους: έφερε στο προσκήνιο τις αυξανόμενες ανησυχίες της κοινότητας σχετικά με τις πυρκαγιές και ενίσχυσε ένα ισχυρό θεμέλιο εμπιστοσύνης και πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των διαφορετικών εμπλεκόμενων ομάδων. Η προηγούμενη εμπειρία έχει οδηγήσει σε κοινότητες πιο ανοιχτές στην αλλαγή, οι οποίες έχουν βιώσει τη δύναμη της συλλογικής δράσης. Οπότε, η πρότασή μας βασίζεται σε αυτό το εδραιωμένο θεμέλιο, με στόχο να αντιμετωπίσει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ενισχύοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα της ευρύτερης περιοχής.
Ενδιαφερόμενα Μέρη
Τα ενδιαφερόμενα μέρη αποτελούνται από μια διευρυμένη ομάδα έργου, τους μόνιμους και μη-μόνιμους κάτοικους των κοινοτήτων, εξωτερικές ομάδες ενδιαφερόμενων, ΜΜΕ και δημόσιες αρχές. Βαρύτητα θα δοθεί στη συμμετοχή και εφαρμογή ειδικών στρατηγικών για τις ευάλωτες ομάδες οι οποίες αποτελούνται από ηλικιωμένους, γυναίκες και μεμονωμένους αγρότες & βοσκούς.
Με την άμεση συμμετοχή αυτών των ευάλωτων ομάδων στο συμμετοχικό σχεδιασμό, στις συζητήσεις και στις διεκδικήσεις, το έργο φιλοδοξεί να υιοθετήσει μια πιο περιεκτική, δημοκρατική και καθοδηγούμενη από την κοινότητα προσέγγιση για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πυρκαγιών.
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα
Προσδοκώμενος Αντίκτυπος
Δράσεις του Έργου
Στόχος: Η ενίσχυση της ενεργής εμπλοκής των ενδιαφερόμενων ομάδων στη διαδικασία, η ευαισθητοποίηση & εκκίνηση του διαλόγου σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές, και η ακριβής καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης ως βάση για την ανάπτυξη μελλοντικών προτάσεων πολιτικής και παρεμβάσεων.
Στόχος: Η δημιουργία ενός λεπτομερούς βασικού σεναρίου (Scenario 0) για την τρέχουσα κατάσταση διαχείρισης καταστροφών στα στοχευμένα χωριά και η σύνταξη ενός προκαταρκτικού Σχεδίου Β (Draft Scenario B) για βελτιωμένη διαχείριση καταστροφών.
Στόχος: Η ενίσχυση πρωτοβουλιών από τις κοινότητες, σε συνδυασμό με τα τοπικά φεστιβάλ και πολιτιστικές συγκεντρώσεις στα χωριά, η ευρύτερη επικοινωνία του Σεναρίου Β καθώς και η συλλογή ανατροφοδότησης από τοπικούς κατοίκους και επισκέπτες για την περαιτέρω βελτίωση του Σεναρίου Β.
Πώς: Η φάση αυτή θα περιλαμβάνει οργανωμένους περιπάτους στα μονοπάτια που συνδέουν τα τέσσερα χωριά για να δημιουργηθεί σύνδεση με το τοπικό οικοσύστημα, ενώ κάθε χωριό θα συλλέγει ανεξάρτητα ανατροφοδότηση κατά τη διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων. Η ομάδα έργου θα υποστηρίξει τις κοινότητες στην συνδιαμόρφωση και προετοιμασία για τις δράσεις που θα επιλέξει κάθε κοινότητα, και στη συνέχεια θα βοηθήσει στη συγκέντρωση και επεξεργασία της ανατροφοδότησης.
Στόχος: Η καταγραφή και διάδοση των αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων του έργου, καθώς και η συνηγορία για αλλαγές στο πολιτικό πεδίο, ιδίως η προώθηση της διεξαγωγής συμμετοχικών διαδικασιών χωρίς αποκλεισμούς ως μοντέλο διαχείρισης των πυρκαγιών.
Πώς: Μέσω της καταγραφής και διάδοσης των αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων του έργου, διοργάνωση μιας καταληκτικής εκδήλωσης στη Μεσσήνη με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών, καθώς και μέσω της εκκίνησης μιας ψηφιακής καμπάνιας για την ενημέρωση και υιοθέτησης αντίστοιχων κινήσεων σε άλλα χωριά.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, όλες οι φάσεις που αφορούν την εμπλοκή της κοινότητας θα περιλαμβάνουν και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, διασφαλίζοντας έναν ανοικτό διάλογο και μια ατμόσφαιρα συνεργασίας. Αυτή η τελική φάση έχει ως στόχο να εδραιώσει αυτές τις σχέσεις και να εδραιώσει τη συμβολή του έργου στην ανθεκτικότητα της κοινότητας και την ετοιμότητα για πυρκαγιές.
Εταίροι του Έργου
Λίγα λόγια για το ACCTING
Το ACCTING (AdvanCing behavioural Change Through an INclusive Green deal) είναι ένα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο που αναλύει τον αντίκτυπο των πολιτικών της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) στις ευάλωτες ομάδες και παράγει γνώσεις και καινοτομίες για την προώθηση της αλλαγής συμπεριφοράς σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Δώδεκα εταίροι – υποστηριζόμενοι από ένα ευρύ δίκτυο ερευνητών – συλλέγουν, αναλύουν και μεταφράζουν εκτεταμένα δεδομένα σε ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα, συστάσεις πολιτικής και καινοτόμες πιλοτικές δράσεις για μια χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμη Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ.
Το ACCTING μεταξύ άλλων δράσεων χρηματοδοτεί 10 καινοτόμα πιλοτικά έργα που αντιμετωπίζουν ευάλωτα σημεία σε τομείς της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας με στόχο τη μείωση ή την πρόληψη των ανισοτήτων και των αρνητικών επιπτώσεων στις φτωχότερες, περιθωριοποιημένες και ευάλωτες ομάδες. Ανακαλύψτε τα παρακάτω!
- Διάλογος και Δράση απέναντι στις Πυρκαγιές: ενδυνάμωση κοινοτήτων για ανθεκτικότητα σε φυσικές καταστροφές, υλοποιείται στην Ελλάδα από το Dock
- Echoversity: ένα συμμετοχικό πρόγραμμα διατήρησης της βιοποικιλότητας, υλοποιείται στην Ελλάδα από το Οικομουσείο Ζαγορείου
- Βραβεία InclusivECs: ενθαρρύνοντας τη συμπερίληψη ευάλωτων ομάδων στις ενεργειακές κοινότητες, υλοποιείται στην Ισπανία από την La Corriente
- Στήριξη των μικροεπιχειρηματιών Ρομά στην Αλβανία για καλύτερη περιβαλλοντική βιωσιμότητα, υλοποιείται στην Αλβανία από την Institute of Romani Culture in Albania
- Mapko: σύνδεση κοινοτικών κήπων στην Τσεχική Δημοκρατία, υλοποιείται στην Τσεχία από την KOKOZA
- Food4Schools: Μια εργαλειοθήκη για να εμπνεύσει πρωτοβουλίες υγιεινής και βιώσιμης διατροφής στα σχολεία, υλοποείται στην Ελλάδα από την Mamagea
- Edu Move: Ενίσχυση της χρήσης του ποδηλάτου στα προάστια των Τιράνων, υλοποιείται στην Αλβανία από την Active Mobility
- Todas en bici: Σύνδεση του ποδηλατικού ακτιβισμού με τους αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη, υλοποιείται στην Ισπανία από την aquí
- Uključi se! (“Συμμετέχετε!”): υποστήριξη πράσινων πρωτοβουλιών, υλοποιείται στην Σερβία από την Young Researchers of Serbia
- Το σχολείο γίνεται πράσινο: ευκαιρίες εθελοντισμού για μαθητές, υλοποιείται στην Ιταλία από την Per Esempio Onlus
Υλοποίηση του Έργου
Μείνετε συντονισμένοι/ες για την συνέχεια!
Παραδοτέα του Έργου
Μείνετε συντονισμένοι/ες για την συνέχεια!
